Khi nhắc đến thị trấn Yên Thế, Lục Yên, người ta liên tưởng ngay đến địa phương có khu chợ kinh doanh mặt hàng độc đáo, duy nhất ở Việt Nam - nơi có hoạt động mua, bán các sản phẩm có nguyên liệu từ đá quý và đá bán quý.
Từ những năm 1989, vùng đất Lục Yên nổi lên khắp cả nước bởi nghề đào đá quý, hàng ngàn người khắp nơi đổ về tìm kiếm cơ hội đổi đời. Cùng với việc khai thác đá tự do của người dân còn có sự tham gia của 2 công ty liên doanh khai thác đá quý Việt - Nga và Việt - Thái, chủ yếu khai thác tại khu vực dãy núi Nước Ngập (khu vực xã An Phú, Minh Tiến).
Thời gian này, nhân dân Lục Yên và người dân từ các địa phương khác đã đổ về đào đãi đá ở các khu vực lân cận với địa phận khai thác của hai công ty nói trên, tạo thành những bãi khai thác có tên gọi gắn với địa danh, đặc điểm như: Bãi Chuối, Bãi Hà Nội, Bãi Hải Phòng, Bãi Cạn…
Và theo quy luật của dòng chảy thị trường có cung ắt có cầu, từ đó đã hình thành hoạt động trao đổi, mua bán mặt hàng đặc biệt này. Lúc đầu, người dân không hiểu rõ về các loại đá quý nên mặc nhiên chỉ công nhận đá có màu hồng, màu đỏ mới có giá trị kinh tế; về giá cả cũng tùy hứng của người mua và bán, lấy tiêu chí độ trong, màu sắc… làm căn cứ để định giá. Khi đó, cũng chỉ có vài người đào đãi được đá quý mang xuống bán tại những quán nước khu vực xung quanh bờ hồ Lục Yên (nay thuộc tổ dân phố 6, thị trấn Yên Thế).
Người bán và người mua thỏa thuận giá cả, thuận mua - vừa bán. Sau này, người mua đã biết tìm đến các bãi khai thác để mua hàng với các hình thức trao